Trẻ sơ sinh lâu ngày không đi tiêu khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng không biết liệu con mình có bị táo bón. Nhiều mẹ cảm thấy bỡ ngỡ và lúng túng khi lần đầu con bị táo bón. Bài viết này sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn về táo bón ở trẻ sơ sinh và giúp mẹ tìm ra giải pháp hữu hiệu.
Mục lục
1. Nhận biết táo bón ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh một vài ngày không thấy đi tiêu khiến nhiều cha mẹ nghĩ rằng con mình bị táo bón. Đặc biệt, ở lứa tuổi trẻ sơ sinh chúng không tự mình nói ra cảm giác cho cha mẹ biết. Tuy nhiên, không phải các trường hợp đó trẻ đều mắc táo bón. Nếu trẻ vài ngày đi tiêu một lần nhưng phân mềm và đi dễ dàng thì đây vẫn là tình trạng bình thường. Mặt khác, mẹ có thể biết được trẻ bị táo bón qua một số biểu hiện điển hình dưới đây:
- Thấy trẻ gặp khó khăn khi đi vệ sinh: trẻ nhăn mặt, biểu hiện khó chịu hoặc cố rặn.
- Trẻ đi ngoài ra phân thành cục cứng, nặng hơn thì phân có máu hoặc màu đen.
- Trẻ sơ sinh không đi tiêu khoảng từ 5 đến 10 ngày. Đây là khoảng thời gian khá dài, có thể trẻ đã gặp vấn đề về tiêu hóa.
- Bụng của trẻ chướng lên, sờ thấy to, đầy hơi, sờ thấy cứng.
- Trẻ chán ăn, biếng ăn và hay quấy khóc.
2. Táo bón ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Ở những trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn thì thường ít khi bị táo bón. Ngoài ra, táo bón hay gặp ở trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi trở lên. Bình thường, táo bón trẻ sơ sinh chỉ cần một vài biện pháp đơn giản tại nhà là trẻ có thể nhanh chóng hồi phục. Nhưng nếu trẻ bị táo bón kéo dài sẽ gây ra những tổn thương nặng nề đối với cơ thể.
- Khi trẻ không đi vệ sinh hằng ngày, chất thải chứa độc tố sẽ tích tụ lại trong cơ thể trẻ, trẻ đầy bụng, khó chịu, biếng ăn.
- Trường hợp phân tích tụ lại thành một khối lớn trong khi da trẻ sơ sinh còn non yếu dễ dẫn đến nứt kẽ hậu môn. Vết thương sẽ gây đau đớn cho trẻ. Nặng hơn có thể dẫn đến đi ngoài ra máu. Khi khối phân đã đủ cứng và to làm xước lớp niêm mạc. Mẹ cần quan sát màu phân của trẻ khi chúng đi vệ sinh.
- Ngoài ra, trẻ bị táo bón thì còn làm tăng nguy cơ bị trĩ và tắc ruột. Đây đều là những tình trạng nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh và cần được điều trị kịp thời.
- Tâm lý của trẻ bị ảnh hưởng khi táo bón kéo dài. Tính cách trẻ có thể thay đổi, trở nên cáu gắt hơn, khó chịu và kèm theo biếng ăn, quấy khóc. Các chất dinh dưỡng không được cung cấp đầy đủ, cơ thể trẻ suy nhược, thiếu dinh dưỡng. Táo bón lâu ngày ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của thể chất cũng như trí tuệ của trẻ.
3. Giải pháp an toàn – hiệu quả giúp khắc phục táo bón ở trẻ sơ sinh
Để trẻ không rơi vào tình trạng nguy hiểm, mẹ cần phát hiện và xử trí kịp thời khi trẻ bị táo bón. Dưới đây là một số biện pháp an toàn tại nhà mẹ có thể áp dụng.
3.1. Trẻ bú sữa công thức:
Trẻ bị táo bón có thể do loại sữa không phù hợp với cơ thể trẻ. Mẹ nên đổi sang loại sữa có chứa chất xơ hòa tan hoặc kèm theo lợi khuẩn. Trẻ có thể bị táo bón do lượng protein trong sữa. Những sữa có hàm lượng đạm Casein cao rất khó tiêu, hút nước làm thay đổi cấu trúc phân, dẫn đến táo bón. Sữa có tỷ lệ đạm Whey : Casein là 6 : 4 giúp trẻ dễ hấp thu hơn.
a. Sữa chứa chất xơ hòa tan
Loại sữa này rất có lợi cho trẻ bị táo bón. Chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân, phân di chuyển dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, chúng còn là nguồn thức ăn cho lợi khuẩn phát triển, tăng cường miễn dịch đường tiêu hóa. Hai loại chất xơ được nghiên cứu và sử dụng nhiều cho trẻ em là:
- GOS (Galacto- oligosaccharides): chất xơ hòa tan có nguồn gốc từ động vật
- FOS (Fructo- oligosaccharides): chất xơ hòa tan có nguồn gốc từ thực vật
b. Sữa bổ sung lợi khuẩn
Loại sữa này giúp gia tăng số lượng lợi khuẩn, cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện hệ tiêu hóa.
Khi pha sữa công thức cho trẻ, mẹ chú ý pha đúng tỷ lệ và đúng theo nhà sản xuất hướng dẫn. Việc pha sai cách cũng có thể làm ảnh hưởng tới việc hấp thu và tiêu hóa của trẻ. Ví dụ như việc dùng nước sôi pha sữa có thể làm biến đổi nhiều chất trong sữa. Nhiều trường hợp đong thìa sữa không chuẩn (pha quá đặc hoặc quá loãng) khiến việc hấp thu chất dinh dưỡng bị ảnh hưởng.
3.2. Bổ sung lợi khuẩn Bifidobacterium
Một trong những lý do khiến trẻ bị táo bón chính là sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Vì vậy, bổ sung lợi khuẩn giúp cân bằng lại giữa tỷ lệ lợi khuẩn và hại khuẩn.
Đặc biệt, trong đường ruột của trẻ sơ sinh chủng lợi khuẩn Bifidobacterium chiếm tới khoảng 90%. Chúng đóng vai trò lớn trong việc bảo vệ đường ruột của trẻ, góp phần cải thiện táo bón ở trẻ.
- Điều tiết tái hấp thu nước làm cho phân mềm, xốp hơn.
- Với cơ chế điều hòa nhu động đại tràng, phân được tống đẩy ra ngoài dễ dàng.
- Tiết chất nhầy bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa. Điều này giảm thiểu được tình trạng xước niêm mạc gây chảy máu.
- Tiết enzym tiêu hóa giúp tăng hấp thu và tiêu hóa chất dinh dưỡng.
Chính vì vậy, bổ sung lợi khuẩn là một sự lựa chọn hiệu quả, an toàn hỗ trợ khắc phục táo bón ở trẻ sơ sinh.
3.3. Với trẻ bú mẹ, mẹ nên có chế độ ăn phù hợp
Khi trẻ sơ sinh bú hoàn toàn sữa mẹ mà vẫn gặp tình trạng táo bón thì có thể do chế độ ăn của mẹ chưa phù hợp. Có thể do mẹ ăn nhiều thực phẩm cay nóng, sử dụng rượu, bia và các chất kích thích khác. Để có chất lượng sữa tốt cho trẻ, mẹ duy trì một chế độ ăn khoa học và tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng.
Mẹ nên:
- Uống đủ nước – Tối thiểu 2 lit nước mỗi ngày
- Bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng: đạm, chất béo, đường, đặc biệt là chất xơ và vitamin.
- Bổ sung các loại rau xanh, hoa quả tươi
- Ăn sữa chua vào bữa ăn hằng ngày.
- Một số loại thực phẩm giúp cho sữa mẹ đặc, mát như cà rốt, rau ngót, lá đinh lăng.
3.4. Massage cho bé đúng cách cải thiện táo bón ở trẻ sơ sinh
Mẹ nên thực hiện động tác massage theo chiều kim đồng hộ nhẹ nhàng cho trẻ tối thiểu 2-3 lần/ một ngày. Ưu tiên massage bụng sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ.
Massage chính là cách giảm căng thẳng và cải thiện nhu động ruột tốt cho trẻ, giúp hoạt động tống đẩy phân trở nên dễ dàng hơn.
Động tác massage cũng cần thực hiện đúng cách. Mẹ có thể tham khảo thêm một số mẹo xử trí táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ qua video sau đây:
- Sử dụng mật ong bôi hậu môn
- Kích thích nhẹ hậu môn trẻ bằng lá mồng tơi
- Ngâm hậu môn trẻ và chườm bụng bằng nước ấm
Lưu ý những mẹo này chỉ là giải pháp hỗ trợ triệu chứng tạm thời, không xử trí tận gốc nguyên nhân táo bón của trẻ, khuyến cáo không nên quá lạm dụng.
Những lứa tuổi nhạy cảm như ở trẻ sơ sinh cần được chăm sóc với một chế độ đặc biệt. Khi trẻ táo bón mẹ có thể áp dụng các biện pháp an toàn tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh kéo dài cần đưa trẻ tới bác sĩ để được điều trị kịp thời. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ với các chuyên gia của chúng tôi theo HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
>> Xem thêm: Cẩm nang 12 thực phẩm giúp giảm táo bón ở trẻ nhỏ
Dược sĩ Hải Yến tốt nghiệp ĐH Dược Hà Nội, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa, dặc biệt lĩnh vực tiêu hóa, dinh dưỡng, da liễu nhi khoa. Hiện tại Dược sĩ Hải Yến đảm nhiệm vị trí tư vấn tại FHI Việt Nam.