Khóc dạ đề (khóc Colic) là tình trạng quấy khóc thường xuyên, kéo dài và dữ dội ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh. Theo nghiên cứu của bác sĩ tại Đại học Louisville (Thổ Nhĩ Kỳ) tình trạng này khá phổ biến. Thường gặp từ 5 – 25% tùy từng nghiên cứu ở trẻ sơ sinh. Thông thường tình trạng này thường tự kết thúc vào 3 – 4 tháng tuổi, chậm thì tới tháng 6. Khóc nhiều hơn mức độ 6 tháng được xem là “không bình thường”.
Mục lục
- I – Khóc dạ đề (Khóc Colic) ở trẻ là gì?
- II – Nguyên nhân gây ra hội chứng colic – khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh
- III – Trẻ sơ sinh khóc dạ đề (khóc colic) ảnh hưởng gì tới sức khỏe?
- IV – Những giải pháp cải thiện tình trạng khóc Colic – Khóc dạ đề
- V – Khi nào trẻ khóc Colic cần được đi khám tại các cơ sở y tế
I – Khóc dạ đề (Khóc Colic) ở trẻ là gì?
Khóc dạ đề hay hội chứng khóc dã tràng theo từ điển Hán Nôm nghĩa là khóc đêm ở trẻ sơ sinh. Theo đó khóc dạ đề (hay hội chứng khóc Colic) được hiểu là tình trạng khóc lóc hoặc quấy khóc thường xuyên. Khóc dạ đề kéo dài và dữ dội không rõ lý do nhiều giờ liên tục ở trẻ. Đặc biệt trẻ khóc nhiều vào buổi chiều tối, tối hay ban đêm.
Theo Healine, khóc Colic ở trẻ sơ sinh có thể định nghĩa là hiện tượng:
- Trẻ khóc lóc từ ba giờ trở lên mỗi ngày
- Khóc trên ba lần trở lên một tuần
- Thời gian khóc trong ít nhất ba tuần với những trẻ sơ sinh khỏe mạnh.
Đây là tình trạnh xuất hiện ở 40% các bé, với các triệu chứng thường xuất hiện trong ba đến sáu tuần đầu đời. Khóc dạ đề sẽ kết thúc khi bé được 3 – 4 tháng tuổi.
Bình thường, hội chứng khóc colic này sẽ tự kết thúc sau khoảng 3 – 4 tháng tuổi. Cũng có thể kéo dài tới tháng thứ 6 và không cần phải can thiệp. Tuy nhiên, cha mẹ nên tới bác sĩ nhi khoa của bé càng sớm càng tốt . Đưa trẻ tới bệnh viện nếu tình trạng này kéo dài hoặc kết hợp sốt cao hay phân có máu.
II – Nguyên nhân gây ra hội chứng colic – khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh
Theo nghiên cứu tại khoa Nhi của ĐH California trên 183 trẻ sơ sinh, cứ khoảng 10 trẻ được sinh ra sẽ có 1 trẻ khóc dạ đề ở 4 tháng đầu đời. Nguyên nhân gây ra hội chứng này hiện nay vẫn chưa được xác định. Đã có một vài giả thuyết đã được đưa ra để giải thích cho tình trạng này, bao gồm:
Mất cân bằng hệ vi sinh đường tiêu hóa dẫn đến khóc dạ đề:
Theo các nghiên cứu mới nhất, rối loạn hệ vi sinh có thể là nguyên nhân của khóc dạ đề do co thắt. Khi hệ vi sinh đường ruột của bé mất cân bằng hoạt động tiêu hóa trở nên rối loạn. Lúc này, vi khuẩn có hại tăng lên nhanh chóng, làm tăng lượng độc tố chúng tiết ra. Các chất độc này gây độc các tế bào niêm mạc ruột. Nhẹ có thể gây ra các tình trạng kích thích phản xạ co thắt cơ trơn.
Khóc dạ đề cũng có thể do trẻ dị ứng hoặc không dung nạp thức ăn:
Một số trẻ sơ sinh có tình trạng dị ứng với thức ăn trong sữa mẹ hoặc trong thành phần công thức. Trẻ thiếu thụt một số loại enzym quan trọng như lactase, enzym thủy phân đạm, không tiêu hóa được dinh dưỡng. Trẻ nhận định các chất này xa lạ với cơ thể và gây ra phản ứng dị ứng.
Trẻ có thể rất nhạy cảm với các loại thực phẩm như sữa, trứng, hạt, và lúa mì trong chế độ ăn của mẹ. Sự nhạy cảm với thức ăn có thể bị nghi ngờ nếu trẻ dị ứng khi mẹ thay đổi chế độ dinh dưỡng. Hoặc mẹ đang đổi sữa cho bé.
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) có thể gây khóc dạ đề ở trẻ:
Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nhỏ thường gặp do một số nguyên nhân:
- Tư thế bú sai
- Cơ trơn dạ dày của trẻ yếu
- Cơ thắt thực quản yếu
- Trẻ đang gặp rối loạn tiêu hóa, đầy chướng bụng
Hệ thần kinh chưa phát triển hoàn chỉnh:
Có một số bé bị kích ứng với môi trường âm thanh xung quanh. Đến cuối ngày, lượng âm thanh trong một ngày bé tiếp xúc đủ lớn gây cho bé sự ức chế. Và quấy khóc như một cách giải tỏa tâm lý của con.
Đầy hơi:
Tình trạng đầy hơi cũng được cho là nguyên nhân gây ra hội chứng khóc colic ở trẻ sơ sinh. Mặc dù vẫn chưa đủ tài liệu để khẳng định điều này. Việc đầy hơi ở bụng gây ra tình trạng khó chịu, tức bụng cho trẻ.
Hiện tại, chưa thể khẳng định chính xác đâu là nguyên nhân của hội chứng Colic. Vẫn còn nhiều điểm nghi vấn cần các chuyên gia nghiên cứu và tìm hiểu thêm. Chẳng hạn như tại sao hội chứng này thường bắt đầu muộn trong tháng đầu tiên của cuộc đời? Khóc dạ đề có tác động như thế nào ở trẻ sơ sinh? Tại sao tình trạng khóc dạ đề xảy ra vào những thời điểm nhất định trong ngày, thường ban đêm? Và tại sao sau 1 khoảng thời gian trẻ sẽ không còn hiện tượng quấy khóc do co thắt?
III – Trẻ sơ sinh khóc dạ đề (khóc colic) ảnh hưởng gì tới sức khỏe?
Khóc Colic cơ bản không gây ra hậu quả gì quá nghiêm trọng cho trẻ. Tuy nhiên tình trạng lại gây căng thẳng cho các bậc phụ huynh. Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa khóc dạ đề và các vấn đề:
Với sức khỏe của bé
- Trẻ biếng ăn, kiệt sức
- Trẻ hấp thu kém, đầy chướng bụng, miễn dịch yếu, hay ốm vặt
Với cha mẹ
- Tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh ở các mẹ
- Bỏ bú sớm, mẹ mất sữa
- Cảm giác tội lỗi, kiệt sức, bất lực hoặc tức giận cho mẹ
IV – Những giải pháp cải thiện tình trạng khóc Colic – Khóc dạ đề
Hiện tại, chưa có phương pháp nào cụ thể để áp dụng khi bé khóc dạ đề. Theo lời khuyên của các chuyên gia, nếu không phải do nguyên nhân bệnh lý cha mẹ nên bình tĩnh. Nếu trẻ khóc nhưng vẫn bú tốt, vẫn tăng cân và phát triển bình thường, cha mẹ chỉ càn cố gắng làm giảm sự khó chịu của trẻ bằng cách:
Ôm ấp trẻ vào lòng:
Ôm ấp, vỗ về bé vào lòng hoặc để bé nằm cạnh mẹ. Hơi ấm của mẹ truyền sang có thể tạo cho bé cảm giác an toàn và bớt khóc lóc. Mẹ có thể nhẹ nhàng xoa bóp, mát xa toàn thân bé, hát ru hoặc cho bé nghe những giai điệu nhẹ nhàng. Biện pháp này có thể giúp con quên đi khó chịu và bình tĩnh trở lại.
Đưa bé đi dạo:
Đôi khi lái xe hoặc đi dạo quanh khu phố có thể giúp bé nhẹ nhàng hơn.
Sử dụng núm vú giả
Núm vú giá được coi là 1 biện pháp trấn an trẻ rất tốt, trẻ tin rằng mình đang ở rất gần mẹ và được che trở.
Matxa bụng cho trẻ:
Xoa nhẹ nhàng vùng bụng của trẻ và nhẹ nhàng di chuyển chân để hơi đường ruột dễ dàng được lưu thông. Đôi khi, bác sĩ nhi khoa cũng có thể khuyến khích sử dụng thêm các thuốc giảm đầy hơi không kê đơn.
Giữ trẻ ở tư thế thẳng:
Bế trẻ càng thẳng càng tốt đặc biệt là khi bạn cho con bú. Bạn cũng có thể thay bình sữa hoặc núm vú bình sữa nếu bạn thấy rằng con bạn đang nuốt quá nhiều không khí.
Không ép em bé bú nếu bé không chịu.
Cho trẻ bú ngay nếu trẻ quấy khóc quá nhiều và bị đói. Bởi khi trẻ khóc lóc quá nhiều sẽ mất năng lượng, lúc này mẹ nên bổ sung năng lượng cho trẻ để trẻ bớt mệt mỏi.
Hạn chế các món ăn gây kích thích đường ruột:
Khi bé đang trong thời kỳ bú mẹ, mẹ nên tránh xa các loại thực phẩm như tỏi, hành, họ nhà cải, súp lơ, cà phê, socola,… Những loại thực phẩm này rất dễ hấp thu vào sữa mẹ dẫn đến kích thích đường ruột của trẻ.
Theo dõi chặt chẽ chế độ ăn của mẹ:
Nếu mẹ sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng hoặc thảo mộc hay thuốc nào cũng phải cần có sự tư vấn của bác sĩ. Cần tìm hiểu xem trong thức ăn của mẹ có chất nào lạ gây khó chịu cho trẻ.
Đổi loại sữa công thức cho trẻ:
Nếu trẻ sử dụng sữa công thức thì có thể đổi loại sữa khác. Một số loại sữa có thể chứa thành phần protein gây dị ứng với trẻ.
Không để bé tiếp xúc với khói thuốc lá và những nơi có nhiều tiếng ồn.
Bổ sung lợi khuẩn:
Lợi khuẩn là những vi sinh vật có lợi trong đường tiêu hóa, đóng vai trò quan trọng trong cân bằng hệ vi sinh. Gần đây các nhà khoa học đã thấy được mối tương quan giữa bổ sung lợi khuẩn và cải thiện khóc dạ đề ở trẻ. Đặc biệt là các sản phẩm chứa Bifidobacterium hoặc probiotic Lactobacillus là phương pháp hiệu quả được các nhà khoa học chứng minh. Qua các nghiên cứu lâm sàng, trẻ quấy khóc Colic bổ sung lợi khuẩn Bifidobacterium có thể giảm đáng kể thời gian và tần suất quấy khóc.
Theo một số nghiên cứu đã được chứng minh trên lâm sàng, hiện tại Bifidobacterium BB12 là một trong số các lợi khuẩn về đường ruột giúp giảm thời gian và tần suất cơn khóc đáng kể. Ngoài việc cải thiện tình trạng khóc dạ đề, lợi khuẩn Bifidobacterium BB-12 còn có nhiều vai trò khác đối với sức khỏe. Chẳng hạn như hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện tình trạng tiêu chảy, táo bón, phân sống, tăng sức đề kháng.
Đối với những trẻ khỏe mạnh và phát triển bình thường thì khóc dạ đề là một tình trạng sinh lý không phải là một bệnh lý nên mẹ không cần quá lo lắng, hãy giữ bình tĩnh, chờ đến 3 – 4 tháng sau. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ trường hợp bất thường nào của bé thì phải nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế hoặc nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
V – Khi nào trẻ khóc Colic cần được đi khám tại các cơ sở y tế
Hội chứng Colic thường không đáng lo ngại. Tình trạng này sẽ tự biến mất sau khi trẻ 3 – 4 tháng. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa ngay lập tức nếu tình trạng này của trẻ kéo dài và có kèm một hoặc nhiều triệu chứng sau:
- Sốt trên 100,4˚F (38˚C)
- Nôn trớ
- Tiêu chảy kéo dài
- Phân có máu
- Có chất nhầy trong phân
- Da, niêm mạc nhợt nhạt
- Chán ăn, mệt mỏi
Lên lịch hẹn với bác sĩ của con bạn để được kiểm tra kỹ lưỡng nếu trẻ sơ sinh quấy khóc quá nhiều hoặc các dấu hiệu hoặc triệu chứng đau bụng khác. Để được tư vấn thêm về sức khỏe của bé, xin vui lòng liên hệ HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
Nguồn tham khảo:
Dược sĩ Hải Yến tốt nghiệp ĐH Dược Hà Nội, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa, dặc biệt lĩnh vực tiêu hóa, dinh dưỡng, da liễu nhi khoa. Hiện tại Dược sĩ Hải Yến đảm nhiệm vị trí tư vấn tại FHI Việt Nam.