Tiêu chảy ở trẻ rất phổ biến. Nguyên nhân của tiêu chảy có thể do nhiễm Rotavirus, các vi khuẩn (như ,E.coli Shigella, Salmonella, Campylobacter, vi khuẩn tả…). Do thuốc kháng sinh, hay chế độ ăn dặm không hợp lý… Trẻ bị tiêu chảy lâu ngày có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng của trẻ. Thậm chí tử vong nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách. Các mẹ hãy cùng đọc bài viết dưới đây để trang bị thêm các biện pháp hữu hiệu giúp con yêu tránh xa tình trạng này.
Mục lục
- 1. Cho trẻ bú sữa mẹ phòng ngừa tiêu chảy hiệu quả
- 2. Ăn dặm đúng cách ngừa tiêu chảy ở trẻ em
- 3. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm ngừa tiêu chảy ở trẻ
- 4. Vệ sinh môi trường xung quanh phòng tiêu chảy ở trẻ
- 5. Thường xuyên rửa tay
- 6. Sử dụng vaccine rota phòng tiêu chảy ở trẻ
- 7. Xử lý phân đúng cách
- 8. Sử dụng nước sạch
1. Cho trẻ bú sữa mẹ phòng ngừa tiêu chảy hiệu quả
Theo nghiên cứu, trẻ sơ sinh được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng tuổi có nguy cơ mắc tiêu chảy thấp hơn rất nhiều so với trẻ ko được bú mẹ hay trẻ được bú mẹ không hoàn toàn.
Hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt. Vì vậy, nó rất dễ bị tác động của các yếu tố bất lợi. Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ được coi là cách tối ưu để phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em.
Các thành phần quan trọng trong sữa mẹ:
- Chất béo trong sữa mẹ có chứa MHO – một axit béo chuỗi ngắn có khả năng đẩy chất thải và vi khuẩn ra khỏi ruột. Từ đó bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây tiêu chảy.
- Chất đạm trong sữa mẹ chứa whey protein, chiếm 60% (gồm a-lactalbumin, lysozyne, lactoferrin, immunoglobulin…). Chúng giúp bảo vệ, đào thải chất dư thừa, cặn bã, chất độc, tế bào lạ ra ngoài cơ thể.
- Các men tiêu hóa như lipase, amylase; có vai trò tăng sức khỏe của đường ruột.
- Các kháng thể immunoglobulin như IgA, IgM, IgD, IgE, các tiểu thể (lysozyme), lactoferrin, các thành phần của hệ thống bổ thể, các peptide hoạt tính sinh học,…Các thành phần này làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đe dọa tính mạng trẻ.
- Oligosaccharides: chiếm tỷ lệ nhiều thứ ba trong sữa mẹ sau đường lactose và chất béo. Oligosaccharides ngăn cản sự tác động của các tác nhân gây bệnh đường tiêu hóa như E.coli, Salmonella,… Bên cạnh đó, nó còn thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giảm nguy cơ mắc tiêu chảy ở trẻ em.
Có thể thấy, sữa mẹ có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ. Khi bé bị tiêu chảy, mẹ cần ưu tiên cho bé bú mẹ, tăng tần suất bú của trẻ để phòng mất nước.
2. Ăn dặm đúng cách ngừa tiêu chảy ở trẻ em
Chế độ ăn dặm của trẻ thường bắt đầu sau 6 tháng tuổi. Lúc này, trẻ bắt đầu tiếp xúc với đồ ăn đặc hơn, các loại thực phẩm đa dạng hơn. Đây là giai đoạn mà cơ thể bé bắt đầu làm quen với chế độ ăn mới. Trẻ rất dễ gặp phải tình trạng tiêu chảy trong giai đoạn này có thể do:
- Hệ tiêu hóa của trẻ chưa thích nghi với sự thay đổi trong chế độ ăn
- Do dị ứng thức ăn hay nhiễm khuẩn trong thức ăn.
Vì vậy, để tránh bé gặp phải tình trạng này, các mẹ cần cho trẻ ăn dặm đúng cách:
2.1 Trẻ nên bắt đầu ăn dặm từ 6 tháng tuổi giảm tiêu chảy ở trẻ
Đồng thời cho bé ăn theo nguyên tắc “loãng – đặc”. Nghĩa là thay đổi thức ăn có độ đặc tăng dần như bột rồi đến cháo, cơm nát, cơm,…Điều này giúp bé thích nghi dần với chế độ ăn mới.
Do hệ tiêu hóa của trẻ đang quen với thức ăn ở dạng lỏng. Vì thế, tiêu hóa những thức ăn đặc hơn có thể tạo gánh nặng cho quá trình tiêu hóa, kích thích nhu động ruột hoạt động nhiều hơn, gây ra hiện tượng tiêu chảy ở trẻ.
2.2 Chế độ ăn cân bằng giữa các nhóm chất hạn chế tiêu chảy ở trẻ
Nhóm bột đường (như gạo, khoai lang, yến mạch,…), chất béo (như đậu phộng, phomai, dầu oliu,…), chất đạm (như thịt, cá, trứng,…), các vitamin và muối khoáng (trong rau củ, trái cây). Chế độ ăn này có vai trò quan trọng trong sự phát triển bình thường của trẻ. Trẻ khỏe mạnh, tăng sức đề kháng. Từ đó ngăn ngừa tiêu chảy.
2.3 Cho trẻ ăn theo nguyên tắc từ “ít – nhiều” cải thiện tiêu chảy
Hệ tiêu hóa của bé vốn chưa hoàn thiện. Vì vậy, cách ăn dặm này vừa giúp bé dễ hấp thu. Bên cạnh đó, giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho nhu cầu tăng trưởng và phát triển của bé.
Xem thêm: Hướng dẫn thực đơn ăn dặm cho trẻ 6 tháng tuổi
3. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm ngừa tiêu chảy ở trẻ
Nhiễm khuẩn từ thức ăn có thể là một trong những nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ. Bởi thức ăn chưa được chế biến sạch mang nhiều virus, vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể gây nên những tổn thương niêm mạc ruột, giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu các chất. Từ đó gây nên tình trạng tiêu chảy ở trẻ em. Vì vậy, các mẹ cần đảm bảo bé được ăn những thực phẩm lành mạnh, hợp vệ sinh bằng cách:
3.1 Chọn thực phẩm tươi ngon hạn chế trẻ bị tiêu chảy:
Mẹ nên chọn các loại thịt có màu sắc tươi, không có mùi ôi. Hạn chế cho bé ăn thực phẩm đông lạnh như tôm, cá đông lạnh.
Chọn rau củ, hoa quả tươi ngon, không dập nát. Bởi những thực phẩm dập nát rất dễ bị các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng xâm nhập.
3.2 Rửa sạch thực phẩm trước khi nấu:
- Các mẹ nên rửa kỹ thực phẩm dưới vòi nước sạch để cuốn trôi những bụi bẩn, thuốc bảo vệ thực vật.
- Sau đó ngâm thực phẩm với một ít muối trong thời gian khoảng 15 phút
- Tiếp tục rửa dưới nước sạch một lần nữa để rửa trôi các chất bẩn bám trên thực phẩm sau khi ngâm.
3.3 Không để thức ăn chín và sống ở gần nhau:
Sau khi đi chợ, các mẹ không nên để thức ăn sống (như thịt, cá, trứng…) ở cạnh những đồ có thể ăn ngay (như trái cây, sữa chua,…) để tránh nhiễm khuẩn.
Trong quá trình chế biến, các mẹ nên rửa trái cây trước thức ăn cần nấu chín (như thịt, cá….). Hoặc nếu bắt buộc phải rửa thịt, cá, trứng…trước thì sau khi rửa những thực phẩm này xong, mẹ nên rửa tay và bồn rửa/chậu thật sạch bằng xà phòng ngay. Điều này để khỏi gây nhiễm khuẩn sang các thức ăn không cần phải nấu khác.
Sau khi nấu chín thức ăn, các mẹ không nên để đồ ăn đã chín vào bát đĩa đã đựng đồ ăn sống.
3.4 Giữ dụng cụ nấu ăn đúng cách và sạch sẽ:
Sau khi sử dụng, mẹ nên rửa thớt và các dụng cụ nấu nướng thật sạch. Phơi nơi khô thoáng hoặc có nắng là tốt nhất.
3.5 Nấu chín thức ăn cho bé:
Khi bé bắt đầu ăn dặm, nếu có thể mẹ chỉ nên cho bé ăn thức ăn đã nấu chín. Hạn chế các loại quả ăn cả vỏ hoặc rau sống để đảm bảo điều kiện tiệt trùng cho hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của bé.
»Xem thêm: Trẻ bị tiêu chảy nên ăn cháo gì? Top 8+ món cháo giàu dưỡng chất, dễ tiêu
4. Vệ sinh môi trường xung quanh phòng tiêu chảy ở trẻ
Môi trường xung quanh bé cũng chứa rất mầm bệnh gây hại. Với sự tò mò về thế giới xung quanh, bé thường có thói quen ngậm mút những đồ vật mà bé cầm nắm được. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng qua miệng bé.
Hệ miễn dịch của bé còn non nớt, không đủ sức để chống lại sự tác động của các tác nhân bất lợi. Việc thường xuyên vệ sinh môi trường quanh bé làm hạn chế sự xâm nhập. Vì thế, giảm nguy cơ gây ra tiêu chảy ở trẻ em từ các vi sinh vật có hại.
Để làm được điều đó, các mẹ cần:
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, bàn ghế để bé sinh hoạt trong môi trường sạch sẽ.
- Vệ sinh đồ chơi của bé thường xuyên.
- Đảm bảo quần áo của bé luôn sạch sẽ, thơm tho.
- Khử trùng bình sữa, núm vú giả của bé. Nếu bình sữa không được làm sạch hoàn toàn, các vết sữa còn sót lại có thể bị nhiễm virus, vi khuẩn… Các mẹ có thể khử trùng bằng cách đặt bình bú, núm vú giả trong nước đang sôi hoặc sử dụng máy tiệt trùng bằng tia UV…
5. Thường xuyên rửa tay
Rửa tay thường xuyên góp phần giảm nguy cơ tiêu chảy ở trẻ em. Do sự xâm nhập của vi khuẩn qua ăn uống. Mẹ cần rèn luyện cho bé thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để bé luôn được bảo vệ. Việc rửa tay đúng cách rất quan trọng.
Thói quen rửa tay 6 bước dưới đây giúp phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ:
Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch. Thoa xà phòng vào lòng bàn tay. Chà xát hai lòng bàn tay vào nhau.
Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt từng ngón của bàn tay kia và ngược lại.
Bước 3: Dùng lòng bàn tay này chà xát chéo lên mu bàn tay kia và ngược lại.
Bước 4: Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẽ giữa các ngón của bàn tay kia và ngược lại.
Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách xoay đi, xoay lại.
Bước 6: Xả cho tay sạch hết xà phòng dưới nguồn nước sạch. Lau khô tay bằng khăn hoặc giấy sạch.
6. Sử dụng vaccine rota phòng tiêu chảy ở trẻ
Virus Rota là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chúng chủ yếu lây truyền qua phân hoặc đường miệng. Khả năng lây nhiễm rất cao. Loại virus này được thải ra theo đường tiêu hoá ở trẻ nhiễm bệnh. Chúng tồn tại trong môi trường và lưu lại trên tay vài giờ và trên bề mặt rắn khoảng vài ngày.
Virus dễ dàng qua tay bị nhiễm bẩn, tồn tại trên bề mặt chất rắn như đồ chơi, chăn, màn,… Khi vào đường tiêu hóa nó phá hủy tế bào thành ruột non và gây bệnh viêm dạ dày ruột. Nếu bệnh nghiêm trọng có thể gây tình trạng mất nước nặng, dẫn tới tử vong ở trẻ. Vì vậy, việc tiêm vaccine Rota là biện pháp tối ưu giúp phòng ngừa nhiễm virus này ở trẻ. Vaccin này tạo miễn dịch suốt đời cho bé.
Nên sử dụng vaccine rota vào lúc nào?
Điều này được lý giải là do:
- Lứa tuổi hay bị nhiễm virus Rota thường rơi vào khoảng 6-36 tháng tuổi. Vì lúc này trẻ bắt đầu khám phá thế giới nên hay bò, cầm nắm các đồ vật khác nhau cho vào miệng.
- Sử dụng vaccine trước 6 tháng tuổi giúp cơ thể sinh ra kháng thể. Việc này chuẩn bị cho trẻ bước vào giai đoạn dễ bị nhiễm bệnh nhất.
Phác đồ uống ngừa bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota gồm 2 liều hoặc 3 liều tùy theo loại vắc-xin. Việc cho trẻ uống vắc-xin ngừa virus Rota đúng thời điểm là rất quan trọng.
Trên thực tế, đã có nhiều bậc phụ huynh không cho bé uống vaccine vào giai đoạn này nên không uống được nữa. Vì vậy, bố mẹ cần lưu ý để không bỏ lỡ thời gian “vàng” bảo vệ con trước loại virus này.
7. Xử lý phân đúng cách
Phân là một trong những con đường lây nhiễm chủ yếu của virus Rota. Đây là tác nhân gây bệnh tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, xử lý phân đúng cách là việc hết sức cần thiết để bảo vệ trẻ khỏi tiêu chảy. Sau khi bé đi tiêu, đặc biệt là trẻ đang đóng tã, các mẹ cần vệ sinh cho bé thật sạch sẽ. Chất thải của bé cần được vứt ngay, tránh tồn trữ lâu trong phòng.
8. Sử dụng nước sạch
Nguồn nước sạch là nguồn nước được lọc sạch cặn bẩn và các tạp chất gây hại, các vi khuẩn, vi rút có trong nước. Đây là một nguồn nước đủ độ tinh khiết để con người, các loài động vật, thực vật có thể sử dụng mà không gặp nguy hại trước mắt hoặc lâu dài.
Việc sử dụng nước sạch sẽ ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn, virus qua môi trường này. Do đó, giảm thiểu tình trạng tiêu chảy ở trẻ. Mẹ nên sử dụng nước đã được lọc bằng máy lọc. Hoặc nước được đun sôi trước khi sử dụng cho bé.
»Xem thêm: 6 bước cần thực hiện ngay khi bé bị tiêu chảy
Tóm lại: Tiêu chảy là tình trạng dễ gặp phải ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, chỉ cần cha mẹ áp dụng những biện pháp trên thì tình trạng này sẽ giảm đi đáng kể. Hãy tuân thủ những biện pháp này để hệ tiêu hóa của bé luôn khỏe mạnh nhé!