Tiêu chảy ở trẻ em là một bệnh tiêu hóa phổ biến. Nguyên nhân của tiêu chảy có thể do nhiễm virus Rota, các vi khuẩn (như E.coli, Shigella, Salmonella, Campylobacter, vi khuẩn tả…). Ngoài ra do thuốc kháng sinh, hay chế độ ăn dặm không hợp lý. Trẻ bị tiêu chảy lâu ngày sẽ biếng ăn và suy dinh dưỡng. Điều đó ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng của trẻ, thậm chí tử vong. Việc chăm sóc và điều trị đúng cách là rất quan trọng. Những biện pháp sau sẽ giúp trẻ phòng ngừa gặp phải tình trạng tiêu chảy.
Mục lục
- 1. Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ để phòng tiêu chảy ở trẻ em.
- 2. Ăn dặm đúng cách giúp bé cải thiện tình trạng tiêu chảy
- 3. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm phòng tiêu chảy ở trẻ em
- 4. Vệ sinh môi trường xung quanh giúp phòng tiêu chảy ở trẻ
- 5. Thường xuyên rửa tay phòng tiêu chảy ở trẻ
- 6. Sử dụng vaccine rota phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em
- 7. Xử lý phân đúng cách
- 8. Sử dụng nước sạch
1. Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ để phòng tiêu chảy ở trẻ em.
1.1. Tầm quan trọng của việc bú mẹ
Các nghiên cứu về mối liên quan giữa hình thức nuôi dưỡng trẻ sơ sinh và tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy cho thấy rằng, trẻ sơ sinh được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng tuổi có nguy cơ mắc tiêu chảy thấp hơn rất nhiều so với trẻ ko được bú mẹ hay trẻ được bú mẹ không hoàn toàn.
1.2. Sữa mẹ là dưỡng chất thiết yếu cho trẻ
Trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời rất dễ bị tác động bởi các bất lợi bên ngoài. Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ được coi là cách tối ưu để phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ. Bởi:
- Chất béo trong sữa mẹ có chứa MHO – một axit béo chuỗi ngắn. Chúng có tính năng đẩy chất thải và vi khuẩn ra khỏi ruột của trẻ. Từ đó bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây tiêu chảy.
- Chất đạm trong sữa mẹ có chứa whey protein, chiếm 60% (gồm a-lactalbumin, lysozyne, lactoferrin, immunoglobulin…). Có chức năng bảo vệ, đào thải chất dư thừa, cặn bã, các chất độc, tế bào lạ ra ngoài cơ thể.
- Sữa mẹ còn có các men tiêu hóa như lipase, amylase; hormone prolactin, thyroid, oxytocin. Có vai trò tăng sức khỏe của đường ruột, cân bằng sinh hóa.
- Sữa mẹ cũng chứa các kháng thể như immunoglobulin, IgA, IgM, IgD, IgE, các tiểu thể (lysozyme), lactoferrin, các thành phần của hệ thống bổ thể, các peptide hoạt tính sinh học,… làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đe dọa tính mạng trẻ.
- Ngoài ra, trong sữa mẹ còn chứa các Oligosaccharides – chiếm tỷ lệ nhiều thứ ba trong sữa mẹ sau đường lactose và chất béo. Oligosaccharides có vai trò quan trọng trong việc ngăn cản sự tác động của các tác nhân gây bệnh đường tiêu hóa như E.coli, Salmonella,…; thúc đẩy sự phát triển có lợi của các vi khuẩn trong đường ruột, giảm thiểu nguy cơ mắc tiêu chảy ở trẻ
- Đồng thời, bú mẹ là cách giúp bé giảm nguy cơ mất nước do tiêu chảy.
Có thể thấy, Sữa mẹ có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ. Khi trẻ sơ sinh gặp phải tình trạng tiêu chảy, mẹ cần ưu tiên cho bé bú mẹ, tăng tần suất bú của trẻ để phòng mất nước.
2. Ăn dặm đúng cách giúp bé cải thiện tình trạng tiêu chảy
2.1. Khi nào nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm?
Chế độ ăn dặm của trẻ thường bắt đầu sau 6 tháng tuổi. Khác với thời gian bú sữa mẹ hoàn toàn, lúc này trẻ bắt đầu tiếp xúc với đồ ăn đặc hơn, các loại thực phẩm đa dạng hơn. Đây là giai đoạn mà cơ thể bé bắt đầu làm quen với chế độ ăn mới, rất dễ gặp phải tình trạng tiêu chảy. Tình trạng này gặp phải khi ăn dặm có thể do hệ tiêu hóa của trẻ chưa thích nghi với sự thay đổi trong chế độ ăn hoặc do dị ứng thức ăn hay nhiễm khuẩn do thức ăn.
2.2. Thế nào là ăn dặm đúng cách?
Để tránh bé gặp phải tình trạng tiêu chảy, các mẹ cần cho trẻ ăn dặm đúng cách:
- Mẹ nên bắt đầu cho bé ăn dặm từ 6 tháng tuổi trở lên, đồng thời cho bé ăn theo nguyên tắc “loãng – đặc”, nghĩa là thay đổi thức ăn có độ đặc tăng dần như bột rồi đến cháo, cơm nát, cơm,…để bé thích nghi dần với chế độ ăn mới. Bởi hệ tiêu hóa của trẻ đang quen với thức ăn ở dạng lỏng, tiêu hóa những thức ăn đặc hơn có thể tạo gánh nặng cho quá trình tiêu hóa, kích thích nhu động ruột hoạt động nhiều hơn, gây ra hiện tượng tiêu chảy.
- Có chế độ ăn cân bằng giữa các nhóm chất: nhóm bột đường (như gạo, khoai lang, yến mạch,…), chất béo (như đậu phộng, phomai, dầu oliu,…), chất đạm (như thịt, cá, trứng,…), các vitamin và muối khoáng (trong rau củ, trái cây). Chế độ ăn này có vai trò quan trọng trong sự phát triển bình thường của trẻ, giúp trẻ khỏe mạnh, tăng sức đề kháng cho trẻ, từ đó ngăn ngừa tình trạng tiêu chảy ở trẻ.
- Cho trẻ ăn theo nguyên tắc từ “ít – nhiều”: cách ăn dặm này sẽ nhẹ nhàng với hệ tiêu hóa còn non nớt của bé, giúp bé dễ hấp thu mà vẫn cung cấp năng lượng cùng các dưỡng chất cần thiết cho nhu cầu tăng trưởng và phát triển của bé. Mẹ có thể bắt đầu giai đoạn ăn dặm bằng 1 đến 2 muỗng bột loãng, sau đó tăng lên 1/3 chén, rồi đến nửa chén…Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
Xem thêm: Thực đơn cho trẻ bị tiêu chảy
3. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm phòng tiêu chảy ở trẻ em
3.1. Chọn thực phẩm tươi ngon cho giúp để ngừa tiêu chảy ở trẻ em
Chọn các loại thịt có màu sắc tươi, không có mùi ôi; hạn chế cho bé ăn những thực phẩm đông lạnh như tôm, cá đông lạnh; chọn rau củ, hoa quả tươi ngon, không dập nát (bởi những thực phẩm dập nát rất dễ bị các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng xâm nhập).
3.2. Rửa thật sạch thực phẩm trước khi nấu phòng tiêu chảy ở trẻ em
Các mẹ nên rửa kỹ thực phẩm dưới vòi nước sạch để cuốn trôi những bụi bẩn, thuốc bảo vệ thực vật; sau đó ngâm thức phẩm với một ít muối trong thời gian khoảng 15 phút; tiếp tục rửa dưới nước sạch một lần nữa để rửa trôi các chất bẩn bám trên thực phẩm sau khi ngâm.
3.3. Không để thức ăn chín và sống ở gần nhau
- Sau khi đi chợ, các mẹ không nên để thức ăn sống (như thịt, cá, trứng…) ở cạnh những đồ có thể ăn ngay (như trái cây, sữa chua,…) để tránh nhiễm khuẩn.
- Trong quá trình chế biến, các mẹ nên rửa trái cây trước thức ăn cần nấu chín (như thịt, cá….). Hoặc nếu bắt buộc phải rửa thịt, cá, trứng…trước thì sau khi rửa những thực phẩm này xong, mẹ nên rửa tay và bồn rửa/chậu thật sạch bằng xà phòng ngay để khỏi gây nhiễm khuẩn sang các thức ăn không cần phải nấu khác.Sau khi nấu chín thức ăn, các mẹ không nên để đồ ăn đã chín vào bát đĩa đã đựng đồ ăn sống.
3.4. Giữ dụng cụ nấu ăn đúng cách và sạch sẽ
Sau khi sử dụng, mẹ nên rửa thớt và các dụng cụ nấu nướng thật sạch, phơi nơi khô thoáng hoặc có nắng là tốt nhất. Bởi nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy ở trẻ em.
3.5. Nấu chín thức ăn giảm tiêu chảy ở trẻ em
Khi bé bắt đầu ăn dặm, nếu có thể mẹ chỉ nên cho bé ăn thức ăn đã nấu chín. Hạn chế các loại quả ăn cả vỏ hoặc rau sống để đảm bảo điều kiện tiệt trùng cho hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của bé.
4. Vệ sinh môi trường xung quanh giúp phòng tiêu chảy ở trẻ
Môi trường xung quanh bé cũng chứa rất mầm bệnh gây hại. Với sự tò mò bé thường có thói quen ngậm mút những đồ vật cầm nắm được. Tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng qua miệng. Hệ miễn dịch của bé không đủ sức để chống lại sự tác động của các tác nhân bất lợi. Việc thường xuyên vệ sinh môi trường quanh bé sẽ giảm thiểu sự xâm nhập, nguy cơ gây ra tiêu chảy ở trẻ em của những sinh vật có hại này. Để làm được điều đó, các mẹ cần:
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, bản ghế để bé sinh hoạt trong môi trường sạch sẽ.
- Vệ sinh đồ chơi của bé thường xuyên.
- Đảm bảo quần áo của bé luôn sạch sẽ, thơm tho.
- Khử trùng bình sữa, núm vú giả của bé: Nếu bình sữa không được làm sạch hoàn toàn, các vết sữa còn sót lại có thể bị nhiễm virus, vi khuẩn… Các mẹ có thể khử trùng bình bú, núm vú giả bằng sôi, máy tiệt trùng UV,…
5. Thường xuyên rửa tay phòng tiêu chảy ở trẻ
Rửa tay thường xuyên góp phần giảm nguy cơ tiêu chảy ở trẻ em. Hạn chế sự xâm nhập vủa vi khuẩn trong quá trình ăn uống. Các mẹ cần rèn luyện cho bé thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để cơ thể bé luôn được bảo vệ. Việc rửa tay đúng cách rất quan trọng. Mẹ cần xây dựng cho bé thói quen rửa tay 6 bước như sau:
- Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch. Thoa xà phòng vào lòng bàn tay, chà xát hai lòng bàn tay vào nhau.
- Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt từng ngón của bàn tay kia và ngược lại.
- Bước 3: Dùng lòng bàn tay này chà xát chéo lên mu bàn tay kia và ngược lại.
- Bước 4: Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẽ giữa các ngón của bàn tay kia và ngược lại.
- Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách xoay đi, xoay lại.
- Bước 6: Xả cho tay sạch hết xà phòng dưới nguồn nước sạch. Lau khô tay bằng khăn hoặc giấy sạch.
Hãy cùng con rèn luyện thói quen rửa tay để đảm bảo sức khoẻ.
6. Sử dụng vaccine rota phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em
6.1. Rotavirus là gì?
Virus Rota là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chúng chủ yếu lây truyền qua phân hoặc đường miệng, khả năng lây nhiễm rất cao. Loại virus này được thải ra theo đường tiêu hoá ở trẻ nhiễm bệnh. Chúng tồn tại trong môi trường và lưu lại trên tay vài giờ, trên bề mặt rắn khoảng vài ngày.
Virus dễ dàng qua tay bị nhiễm bẩn, tồn tại trên bề mặt chất rắn như đồ chơi, chăn, màn,… Khi vào đường tiêu hóa nó phá hủy tế bào thành ruột non và gây bệnh viêm dạ dày ruột. Nếu bệnh nghiêm trọng có thể gây tình trạng mất nước nặng, dẫn tới tử vong ở trẻ. Vì vậy, việc tiêm vaccine Rota là biện pháp tối ưu giúp phòng ngừa nhiễm virus này ở trẻ. Vaccin này tạo miễn dịch suốt đời cho bé.
6.2. Nên sử dụng vaccine rota vào lúc nào?
Vaccin ngừa virus Rota được khuyến cáo nên cho trẻ uống từ 6 tuần tuổi và hoàn thành liệu trình trước 6 tháng tuổi.
Điều này được lý giải là do:
- Lứa tuổi hay bị nhiễm virus Rota thường rơi vào khoảng 6-36 tháng tuổi. Lúc này trẻ bắt đầu tập bò, cầm nắm các đồ vật để cho vào miệng.
- Sử dụng vaccine trước 6 tháng tuổi giúp cơ thể sinh ra kháng thể chuẩn bị cho trẻ bước vào giai đoạn dễ bị nhiễm bệnh nhất.
Phác đồ uống ngừa bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota gồm 2-3 liều tùy theo loại vắc-xin. Việc cho trẻ uống vắc-xin ngừa virus Rota đúng thời điểm là rất quan trọng. Trên thực tế đã có nhiều bậc phụ huynh không cho bé uống vaccine vào giai đoạn này. Vì vậy bố mẹ cần lưu ý để không bỏ lỡ thời gian “vàng” bảo vệ con trước loại virus này.
>>Tham khảo thêm: Vaccine rotavirus là gì, uống ở đâu, giá bao nhiêu ?
7. Xử lý phân đúng cách
Phân là một trong những con đường lây nhiễm chủ yếu của virus Rota. Đó chính là tác nhân gây bệnh tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, xử lý phân đúng cách là hết sức cần thiết để bảo vệ trẻ khỏi tiêu chảy. Sau khi bé đi tiêu, đặc biệt là trẻ đang đóng tã, các mẹ cần vệ sinh cho bé thật sạch sẽ. Chất thải của bé cần được vứt ngay, tránh tồn trữ lâu trong phòng.
8. Sử dụng nước sạch
Nguồn nước sạch là nguồn nước được lọc sạch cặn bẩn và các tạp chất gây hại. Mang đến một nguồn nước đủ độ tinh khiết để con người, các loài động vật, thực vật. Khi đó có thể sử dụng mà không gặp nguy hại trước mắt hoặc lâu dài. Vì vậy, việc sử dụng nước sạch sẽ ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn, virus qua môi trường này, giảm thiểu tình trạng tiêu chảy ở trẻ. Sử dụng nước đã được lọc sạch và được đun sôi trước khi sử dụng cho bé.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn thêm qua HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
Tham khảo nguồn: Oxford Academic